Học tiếng Nhật cấp độ Trung Cấp – Bài 15: わかりあう : HIỂU NHAU

Học tiếng Nhật cấp độ Trung Cấp – Bài 15: わかりあう : HIỂU NHAU
Học tiếng Nhật cấp độ trung cấp theo Giáo trình Trung cấp Temabetsu Chuukyuu kara manabu Nihongo.
——–
「旅の恥はかき捨て」と言うことわざがある。旅に出たら少々のことは許させると言う意味だ。昔の日本では旅に出ることは非常に困難なことだった。多くの人は生まれた土地を離れられず、死ぬまで限られた所に住み、その上、厳しい上下関係の中で生きていた。旅はその定められた枠から出られる。ただひとつの機会だったわけだ。それで、旅に出たら少しぐらいの自由は許されてもよいと考えたのだろう。
Có một câu tục ngữ: “Sự xấu hổ lúc đi chơi, hãy xả bỏ”. Nghĩa là nếu đi chơi thì những chuyện nhỏ nhặt được bỏ qua. Ngày xưa ở Nhật chuyện đi xa rất khó khăn. Có rất nhiều người chưa bao giờ rời mảnh đất nơi mình sinh ra, sống loanh quanh một chỗ cho đến chết, hơn nữa, phải sống trong quan hệ trên dưới rất khắc nghiệt.. Đi xa là được ra khỏi cái khung đã quy định đó. Đương nhiên là chỉ có một cơ hội. Do đó, chuyện tự do một chút khi đi ra ngoài, tha thứ cũng được cho là tốt.

無礼講と言う意味もある。古くから使われている表現で、現在でも｢今日は無礼講で。。」と言われれば、会議の席でも個人的な集まりでも、そのときだけは相手が自分の意見を述べることができる、しかしこのときが過ぎれば、また厳しい上下関係に戻らなければ な らない。しっかりと決められた社会の枠が長く壊れずに続いてきたのは、無礼講のような息抜きがこれを支えてきたからなのだろう。
Cũng có ý nghĩa là đừng câu nệ. Có một quán ngữ từ thời xưa đến nay vẫn được dùng. Nếu nói: ” Hôm nay, cứ tự nhiên, đừng câu nệ …”thì dù là trong cuộc họp, hay trong những buổi tụ hội có tính cá nhân thì chỉ lúc đó, đối tượng mới có thể bày tỏ những ý kiến của mình. Tuy nhiên, lúc này, nếu nói quá thì lại phải quay về với quan hệ thứ bậc nghiêm ngặt. Chuyện mà cái khung xã hội được quy định chặt chẽ có thể kéo dài không bị phá vỡ, có lẽ nhờ vào những lúc xả hơi không câu nệ này.

現代の日本では、社会全体としての上下関係はほとんどなくなったようにみえる。とは言うものの，昔とはまた違った集団の秩序がしっかりと出来上がっている。そのひとつが会社である。会社の中では相変わらず、社長、部長、課長、平社員と言う身分にしたがって縦の関係が厳しく守られ、それを乱そうとする者はあまりいない。ところが会社とかかわりのある人間関係は気にかけるのに、それ以外の人に対しては無関心であることも多い。
Ở nước Nhật hiện đại, mối quan hệ thứ bậc của xã hội như một toàn thể hầu như đã mất đi. Nói vậy nhưng trật tự của các tập thể khác nhau cũng đã hoàn thành vững chắc. Một trong số đó là công ty. Như thường lệ, trong công ty, mối quan hệ theo chiều dọc của các vị trí như là chủ tịch, giám đốc, quản lý, nhân viên bình thường, được giữ nghiêm nhặt, người mà làm rối thứ bậc đó thì không có nhiều. Tuy nhiên mối quan hệ với người mà có quan hệ với công ty thì có quan tâm nhưng đối với những người khác thì thường là thờ ơ.
.
電車の中で、お年寄りが立っていても気つかないふりをしておきながら、会社の上司や取引先の人が乗ってくると慌てて席を譲ったりすることさえある。このような態度は[ウチ]と「ソト」と言う関係から説明できる。自分の属している会社、自分の利益に直接かかわるグループを[ウチ」といい、｢ウチ｣のものに対しては規律正しくその秩序を守るようにする。一方、[ソト]に対しては [ウチ」に対するほどの関心を持たない。
Trong xe điện, dẫu có người lớn tuổi đang đứng cũng vờ như không để ý, nhưng hễ cấp trên ở công ty và đối tác lên xe thì vội vội vàng vàng nhường chỗ. Thái độ như thế này có thể giải thích từ mối quan hệ gọi là “trong” hay “ngoài”. Với nhóm có liên quan trực tiếp đến lợi ích của mình, với cộng đồng mà mình thuộc về thì nói là “trong nhà”, thì cố gắng giữ đúng kỷ luật, trật tự của nó. Trái lại, đối với “người ngoài” thì không quan tâm bằng đối với “người nhà”.

外国人のことをよく[ソト] と言うが、これもやはり同じような意識から出た言葉だろう。何年日本に住んでいようと、日本人より日本的であろうと、いつまでも[外人]扱いされると言う嘆きを聞いたことがある。[日本人は確かに大変丁寧だが、ただしそれはお客様に対する丁寧さであることは明らかで、自分たちの会社に受け入れた理解し合おうとは、決してしてくれない」と言う嘆きだ。「よそ者｣というわけである。このように「 ソト」のものをなかなか「 ウチ」会社を壊すまいとしているからなのだろう。
これは日本だけのことだろうか。
Chuyện của người nước ngoài thì hay nói là “người ngoài”, chuyện này chắc cũng là từ nhận thức tương tự. Dù đã sống ở Nhật bao nhiêu năm đi nữa, dù là có tính cách Nhật hơn cả người Nhật đi chăng nữa, chuyện nghe kêu ca là bị đối xử như người ngoài lúc nào cũng có. Người ta thường than thở rằng: “Người Nhật thì rất lịch sự nhưng chỉ có điều chỉ là đối với khách, cho dù cố gắng hiểu nhau bao nhiêu để được nhận vào công ty của chúng ta thì cũng chẳng bao giờ cho, vì là người ngoài mà.
Chuyện “trong/ngoài” như thế này có lẽ là vì mãi mà người ta nhất quyết không phá bỏ cái công ty “nhà”.
Có lẽ chuyện này chỉ có ở Nhật thôi nhỉ.

Từ vựng:

旅の恥はかけ捨て:đi chơi thì cho thoải mái một chút
諺:tục ngữ
その上:hơn nữa
厳しい:nghiêm khắc
上下関係:quan hệ trên dưới
だからo đó
枠:khung,hạn chế
無礼講:Đừng câu nệ,cứ tự nhiên đi
戻る:quay trở lại
しっかりと:vững chắc ,bền chặt,kiên định
決める:quyết định
壊れる:bị hỏng
息抜き:sự nghỉ xả hơi
現代:hiện đại
全体:toàn thể
集団:tập thể
秩序:trật tự,kỉ luật
出来上がる:hoàn thành,hoàn thiện
相変わらず:vẫn như cũ,như thường
課長chủ nhiệm(một bộ phận trong công sở,công ty v.v.)
平社員nhân viên
乱す:làm rối loạn,làm bối rối,rối bời
気にかける:chú ý,chú ý,chú tâm
関心:quan tâm
ふり: vờ
慌てる:bối rối,lúng túng,vội vàng.
譲る:nhường,nhượng bộ
態度:thái độ
属する:thuộc
規律正しいđúng kỉ luật
一方:mặt khác
意識:nhận thức
いつまでもbất cứ lúc nào
嘆き:nghĩa trong bài là lời kêu ca,ca thán
丁寧:lịch sự
ただし:nhưng
決してchẳng chút nào,một chút cũng không
よそ者:người ngoài
なかなか:mãi mà,khó mà

Ngữ Pháp:
★「～わけだ」tóm lại,nghĩa là(chỉ lý do,điều đương nhiên,tất nhiên)
Ｖ普通形
い形_い
な形_な
名_な
社長とけんかしたから、仕事をやめることになったわけです。
vì cãi nhau với giám đốc,nên tôi bị thôi việc (việc thôi việc ở đây là do giám đốc ép phải thôi việc)

★「～というわけだ」giống nghĩa trên nhưng dùng khi muốn kiểm tra lại,xác định lại ý của người nói
Ａ:ベトナムに来る外国人観光客の数は毎年増えているそうですよ。
hằng năm,số lượng khách thăm quan nước ngoài tới việt nam ngày càng tăng.

Ｂ:つまり、ベトナムの旅行業はだんだん発展しているわけです。
tóm lại,nghĩa là nghành du lich việt nam đang phát triển nhỉ.

★「～ながら」～のに mặc dù
動_ます形／ない形_ない
いけ形_い
な形_〇
名
日本語ができないと言いながら、通訳さんは来なくて、こまっているんです。
Mặc dù đã nói là không biết tiếng nhật vậy mà phiên dịch viên không tới, bối rối quá.

★「～しようと～」～してもcho dù
～Ｖ意向形と～
・だれが何と言おうと気にしないでください。
cho dù ai có nói gì thì cũng đừng bận tâm nhé.

・だれが来ようと、この地域の規則を守らなければならない。
cho dù ai tới đi nữa cũng phải tuân theo qui định của khu vực này

★「～まい」
Ｖるまいと思う: nhất quyết không làm gì đấy
二度と行くまいと思ったのに、また同じレストランへ行った。
mặc dù nghĩ là nhất quyết không đến lần thứ 2 nhưng lại đến cái nhà hàng đó một lần nữa rồi

★ ～というものではない／～というものでもない意味：～とは言いきれないKhông thể nói hết là…
接続：

［動・い形・な形・名］の普通形＋というものではない （ただし［な形］と［名］の［だ］はつかないこともある。 ）

用例：
性格は絶対に変えられないというものではない。
Không thể nói rằng là tính cách tuyệt đối sẽ không thay đổi.

お金さえあれば幸せに暮らせるというものではない。
Không thể nói rằng là chỉ cần có tiền là có thể sống hạnh phúc.

かぎをかけたから安心というものでもない。
Không thể nói rằng đã khóa rồi là có thể yên tâm.

この仕事は英語ができなければだめだというものでもないが、できたほうがいい。
Việc này cũng không thể nói là không biết tiếng Anh thì không làm được nhưng mà biết thì tốt hơn.